Co to jest ar? Ile to arów? 1 ar ile to m2?

Wybierając działkę pod budowę domu, mniej więcej wiemy, jaka powierzchnia nas interesuje.  Orientujemy się, jaka cena działki budowlanej za m2 będzie akceptowalna, jaka podejrzanie niska, a jaka zbyt wysoka. Problem w tym, że czasami w ogłoszeniu o sprzedaży powierzchnia podana jest w hektarach, cena za 1 ar działki budowlanej, a działka okazuje się rolna. Nawet jeśli mamy pod ręką kalkulator, to dopóki nie wiemy, ile metrów ma ar, albo ile to arów składa się na hektar, będzie trudno. Spróbujmy więc to uprościć.

Powierzchnię zasadniczo mierzy się w metrach kwadratowych. Ponieważ to dość mała jednostka, w odniesieniu do gruntów, dla ułatwienia stosowane są również inne wielkości — ar lub hektar. Znajomość odpowiedzi na pytanie 1 ar — ile to m2, czy ile arów ma hektar przyda się zatem nie tylko na maturze, czy w teleturnieju, ale i przy wyborze odpowiedniej działki. Tym bardziej że w przepisach znajdziemy czasem ograniczenia albo przeciwnie — odstępstwa dla działek o określonej powierzchni, podawane w różnych jednostkach.

Metr, ar, hektar — jaka to jednostka?

Powierzchnia gruntu inaczej nazywana jest areałem. Nazwa ta pochodzi od łacińskiego area, czyli plac. Podstawową jednostką miary powierzchni jest metr kwadratowy, czyli kwadrat o boku 1 m. Taka została ustalona w obowiązującym w Polsce systemie pomiarowym i zazwyczaj używa się jej w oficjalnych dokumentach.

O ile jednak dla nieruchomości typu dom, czy mieszkanie jest ona wystarczająca, tak w odniesieniu do działek budowlanych, pomiarów geodezyjnych i upraw leśnych czy rolnych, ze względu na ich wielkość, dużo częściej spotkamy się z jednostkami obejmującymi większe powierzchnie niż metr. W przepisach i w dokumentacji geodezyjnej zazwyczaj jest to hektar i jego części, natomiast potocznie często posługujemy się arami. Zatem po kolei:

• 1 ar ile to metrów

Pod pojęciem 1 ar kryje się kwadrat o boku 10 metrów, zatem obszar dziesięciokrotnie większy od metra kwadratowego. Znając wzór na obliczenie powierzchni kwadratu, łatwo ustalić, ile ar ma m2 – 10 × 10 daje nam 100 m2. Chcąc zatem przeliczyć powierzchnię działki z arów na metry, musimy pomnożyć ary razy 100.

W przypadku gruntów rolnych, których powierzchnia jest dużo większa niż działek budowlanych, stosuje się rówież większą jednostkę — hektary.

• 1 ha, ile to arów

Powierzchnię hektara ma kwadrat o boku 100 m. 100 × 100 daje pole równe 10 000 m2. Ile to arów?

Aby lepiej to zrozumieć, spróbujmy obrazowo. 1 ar to kwadrat o boku 10 m, a 1 hektar to kwadrat o boku 100 m. To oznacza, że aby uzyskać działkę o powierzchni hektara, musimy obok siebie ustawić 10 działek arowych w 10 rzędach. Uzyskamy wówczas powierzchnię 100 arów, a to jest równowartość 10 000 m2.

Tak na marginesie, jeszcze łatwiej będzie to zapamiętać, wiedząc, że przedrostek hekto- oznacza sto. Wtedy sama nazwa już nam odpowiada na pytanie: hektar, ile to arów – hekt-ar.

Zatem dla utrwalenia – kolejność jest taka: metr — ar— hektar, a każda jednostka jest 100 razy większa od poprzedniej.

• 1m2 = kwadrat o wymiarach 1 m x 1 m
• 1 ar = 100 m2 (10 m x 10 m)
• 1 ha = 100 arów (1000 m x 1000 m) = 10 000 m2

Możemy spotkać jeszcze jedną miarę powierzchni, która może być myląca. Akr, bo o nim mowa jest stosowany głównie w krajach anglosaskich, ale to nie to samo co ar. Powierzchnia działki akrowej jest równa 40,47 ar, czyli 0,4047 ha albo 4047 m2.

Jak przeliczyć ary na hektary i na metry?

Rzadko kiedy znajdziemy działkę o idealnie kwadratowym kształcie. Działki budowlane częściej mają obrys zbliżony do prostokąta. Warto zatem pamiętać, że powierzchnię prostokąta obliczamy, mnożąc długość dłuższego boku przez długość krótszego.

W przypadku działek o nieregularnym kształcie najprościej będzie sprawdzić ich powierzchnię w ewidencji gruntów (podawana w ha) i ewentualnie przeliczyć sobie na odpowiednią jednostkę. Jeśli znamy numer działki albo przynajmniej jej lokalizację, w kilka chwil sprawdzimy to przez Internet, korzystając na przykład z geoportalu. Wiedząc, jak się przelicza jednostki i 1 hektar, ile to arów, dowiemy się, ile działka ma arów czy metrów.

Ile to jest ar w praktyce?

Wiemy już zatem, jak przeliczyć poszczególne miary i gdzie sprawdzić powierzchnię działki. O ile jednak metr kwadratowy każdy z nas jest w stanie sobie wyobrazić, tak z tymi większymi obszarami jest już nieco trudniej. Bo nawet jeśli umiemy ustalić 1 ar — ile to m2, to ile to tak naprawdę jest? Czy to duża działka, czy niekoniecznie?

Po pierwsze, wiele zależy od jej kształtu i tego, co się na danym obszarze znajduje lub ma znaleźć. Nie zawsze więc prosty przelicznik — ar ile to m2 – da prawdziwy obraz. Pełnowymiarowe boisko piłkarskie ma wymiary 105 m x 68 m, a zatem jego powierzchnia wynosi 7140 m2, czyli ok. 71,5 ara. Dla porównania powierzchnia użytkowa katowickiego Spodka wynosi prawie 3 ha, czyli 300 arów. Kto by pomyślał, prawda? Inaczej będzie też wyglądać działka o wymiarach 20 × 80 m, niż taka 40 × 40 m, choć ich powierzchnia będzie identyczna.

Po drugie, ważne jest również, jakie ma być jej przeznaczenie. Gdy mamy zamiar urządzić sobie ogródek, 1 ar to całkiem sporo. Jeśli jednak planujemy na takiej działce budowę domu, to będzie za mało. Minimalna akceptowalna powierzchnia działki budowlanej na terenie miasta, to 3 ary, czyli 300 m2. Na terenach podmiejskich i na wsi działki budowlane powinny mieć minimum 10 arów.

Powierzchnia działek rolnych — przepisy

Skoro o wsi mowa, to warto się na chwilę zatrzymać i przypomnieć, że prawo dość restrykcyjnie reguluje obrót gruntami rolnymi i często właśnie od powierzchni działki zależy, kto i w jakim celu może ją kupić oraz do czego potem wykorzystać:

• 30 arów, czyli 3000 m2 są górną granicą, do której ziemię rolną kupić może każdy, ale jednocześnie minimalną wielkością działki rolnej,
• trudniejsze, choć wciąż możliwe jest nabycie przez nierolnika działki rolnej, jeśli jej powierzchnia nie przekracza 1 ha, ale wówczas prawo pierwokupu przysługuje Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa,
• osoba, która nie ma statusu rolnika indywidualnego, a chce kupić działkę rolną większą niż 1 ha, musi uzyskać zgodę Dyrektora KOWR w formie decyzji, a tę wydaje się pod warunkiem, że ziemią nie był zainteresowany żaden inny rolnik.

Mamy jeszcze jeden haczyk, który studzi zapały tych, którzy rozważają zakup większego areału, a potem podział działki rolnej na mniejsze. Jest nim zobowiązanie do prowadzenia na niej działalności rolniczej przez okres 5 lat. Nie będzie więc w tym czasie możliwa jej sprzedaż ani przekształcenie działki rolnej w budowlaną. Zatem przeliczając te ha ile to arów (a zatem potencjalnych działek budowlanych), może się okazać, że zablokujemy sobie całkiem sporo możliwości.

Warto także pamiętać, że choć cena za ar działki budowlanej jest zwykle kilkukrotnie wyższa niż cena gruntu rolnego, to budowa domu na działce rolnej musi być poprzedzona zmianą przeznaczenia gruntu i jego odrolnieniem, a to kosztuje. Stawki należności za wyłączenie z produkcji rolnej zależą od klasy ziemi i powierzchni działki i mogą sięgać nawet kilkuset tysięcy. Do tego dochodzi roczna opłata, którą trzeba wnosić przez 10 kolejnych lat. Dobra wiadomość jest taka, że gdy działka będzie przeznaczona pod zabudowę jednorodzinną, powierzchnia do 0,05 ha jest zwolniona z opłat. Ile to jest arów? Mnożymy razy 100 zatem 5 arów, a to jest 500 m2.

Widzimy więc, że znajomość jednostek miary powierzchni gruntu przydaje się w różnych sytuacjach. Nie tylko do tego, żeby sobie obliczyć, ile będzie kosztować działka, gdy mamy podaną stawkę za metr kwadratowy, a powierzchnię w hektarach, albo by się zorientować, gdy działka ma niepełny hektar – ile to arów. To jej powierzchnia często determinuje możliwość zakupu, sposób zagospodarowania, czy wysokość opłat.

Teoretycznie przeliczanie tych jednostek nie jest szczególnie skomplikowane, ale trzeba zachować czujność. W przepisach prawodawca posługuje się zarówno ułamkowymi częściami hektara, jak i metrami kwadratowymi, a w końcu ma znaczenie czy przepis dotyczy 3, 30, czy 300 arów, prawda? Na szczęście w sieci dostępne są aplikacje, dzięki którym w kilka sekund dowiemy się, ile to arów, gdy mamy powierzchnię podaną w metrach, czy ile arów ma hektar. Wystarczy wpisać powierzchnię w jednostce, którą mamy podaną, a kalkulator przekształci metry na hektary, ary na metry w dowolnej konfiguracji.